Rozmowy o inwestycjach kolejowych w województwie śląskim. Warsztaty ZSK w Katowicach
W stolicy województwa śląskiego odbyły się przedostatnie z warsztatów Zintegrowanej Sieci Kolejowej. Eksperci, naukowcy i samorządowcy z największych miast regionu dyskutowali o perspektywach rozwoju kolei z uwzględnieniem planowanej nowej linii Katowice – granica państwa, która uprawni obsługę transportową m.in. Rybnika, Żor, Wodzisławia Śląskiego i Jastrzębia Zdroju. Projekt ZSK na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury realizują wspólnie Centralny Port Komunikacyjny, PKP Polskie Linie Kolejowe oraz Instytut Rozwoju Miast i Regionów.
Województwo śląskie posiada najdłuższą sieć linii kolejowych w Polsce oraz najwyższą gęstość torów sięgającą 15,5 km na 100 km kw., mimo to na mapie regionu są miejsca, gdzie transport można zdecydowanie poprawić. Właśnie te zagadnienia – usprawnienia transportu kolejowego – były przedmiotem rozmów w ramach Regionalnego Panelu Eksperckiego, który odbył się w Katowicach. Warsztatowy charakter spotkania pozwolił na wymianę doświadczeń i pomysłów w oparciu o istniejącą i planowaną infrastrukturę, a także propozycji nowych korytarzy komunikacyjnych. Miałyby one łączyć obszar Górnośląsko – Zagłębiowskiej Metropolii, a także szerzej całe województwo śląskie z sąsiednimi regionami i centrum kraju.
– Katowice, jak i cała metropolia, to wciąż bijące przemysłowe serce Polski. Kolej jest bardzo ważna zarówno z punktu widzenia kluczowego dla regionu transportu cargo, jak i zagospodarowania potoków pasażerskich w połączeniach regionalnych i dalekobieżnych. Cieszymy się z porozumienia CPK i PLK w sprawie podziału zadań inwestycyjnych dla linii kolejowej Katowice – granica państwa, które również znacząco poprawi komunikację kolejową w naszym regionie
– Województwo śląskie, jest z uwagi na przemysł i zagęszczenie ludności, niezwykle ważnym generatorem ruchu. Planując rozwój kolei, trzeba ten potencjał maksymalnie wykorzystać, dając pasażerom takie połączenia, które sprawią, że komunikacja publiczna będzie konkurencyjna wobec indywidualnej, przy jednoczesnym ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko i społeczności lokalne. Podczas warsztatów ZSK w każdym regionie rozmawiamy właśnie o takich rozwiązaniach
W ubiegłym tygodniu doszło do zawarcia porozumienia pomiędzy spółkami CPK a PLK w sprawie budowy linii kolejowej Katowice – granica państwa. Ustalono podział odpowiedzialności za inwestycje: północna część połączenia pozostanie w gestii PKP PLK, a południowa – CPK, przy czym obie spotkają się w Mikołowie. Planowana linia jest istotnym elementem Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T) i ma kluczowe znaczenie dla rozwoju węzła kolejowego Katowic oraz całego województwa śląskiego. Powstanie tego połączenia, nie tylko znacząco skróci czasy przejazdu pomiędzy miastami regionu, ale także umożliwi uruchomienie szybkich relacji międzynarodowych z Pragą, Wiedniem, Bratysławą i Budapesztem.
W warsztatach ZSK w Katowicach udział wzięli przedstawiciele m.in. urzędów miast: Katowice, Częstochowa, Bielsko-Biała i Rybnik, Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM), Zarządu Transportu Metropolitalnego, Związku Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego, Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Subregionu Południowego Województwa Śląskiego „Aglomeracji Beskidzkiej”, przewoźnika kolejowego Polregio, a także naukowcy z Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach i Akademii Wyżej Szkoły Biznesu z Dąbrowy Górniczej.
Wśród najważniejszych kierunków i połączeń pasażerskich województwa śląskiego uczestnicy warsztatów wskazywali na Warszawę, Kraków, Wrocław i Gdańsk. Podkreślano ogromne znaczenie transportu towarowego z uwagi na przemysłowy charakter regionu szczególnie z portami w Gdańsku i Gdyni, a także ze Szczecinem i Wrocławiem także lotniskiem Katowice-Pyrzowice. W kontekście transgranicznym najczęściej wymieniano połączenia z Czechami, Niemcami i Ukrainą.
Podczas warsztatu można było usłyszeć, jak modernizacje istniejących linii kolejowych, za które odpowiadają PKP PLK, są istotne w planowaniu nowych, potencjalnych kierunków inwestycji kolejowych w regionie.
– Dzisiejsze warsztaty podkreśliły szczególne znaczenie modernizowanego przez PLK SA korytarza Będzin – Katowice – Zebrzydowice oraz planowanej przez CPK nowej linii kolejowej Katowice – Ostrawa. To kluczowe odcinki, gwarantujące sprawną obsługę wszystkich kategorii ruchu. Potwierdzają to wskazywane przez ekspertów powiązania województwa śląskiego z Warszawą, Wrocławiem i Krakowem. Bez tych inwestycji trudno byłoby planować dynamiczny rozwój ruchu aglomeracyjnego. Wskazywane połączenia z ośrodkami takimi jak Częstochowa i Bielsko-Biała mogą dodatkowo umocnić pozycję regionu jako strategicznego węzła transportowego. Warsztaty potwierdziły wysokie oczekiwania wobec kolei – to fundament regionalnej i krajowej mobilności
Śląskie warsztaty ZSK to już 15. z tego typu spotkań organizowanych przez CPK, PLK i IRMiR, których celem jest wypracowanie długoterminowego planu rozwoju infrastruktury kolejowej w Polsce. Po zakończeniu fazy warsztatowo-konsultacyjnej we wszystkich województwach rozpoczną się prace planistyczne i analizy sieciowe, które doprowadzą do stworzenia kompleksowej koncepcji ZSK. Określi ona kierunki rozwoju sieci kolejowej w ujęciu międzyregionalnym z podziałem na zadania, które będą realizowały spółki CPK i PKP PLK po 2035 r. Prace nad finalnymi założeniami ZSK będą przebiegały przy użyciu narzędzi analitycznych CPK, takich jak Pasażerski Model Transportowy (PMT) i Towarowy Model Transportowy (TMT). Nad całością prac czuwać będzie Rada Naukowa złożona z ekspertów i naukowców.
Zakończenie analiz związanych z ZSK planowane jest w pierwszym kwartale 2026 r.
