Horyzontalny Rozkład Jazdy. Ruszają konsultacje
Centralny Port Komunikacyjny wspólnie z Ministerstwem Infrastruktury, PKP Polskimi Liniami Kolejowymi, Centrum Unijnych Projektów Transportowych i Urzędem Transportu Kolejowego rozpoczyna konsultacje z pasażerami i branżą kolejową. Celem jest m.in. wypracowanie dogodnych połączeń do pociągów dalekobieżnych z każdego powiatu i ustalenie zasad funkcjonowania rynku po 2030 r. Horyzontalny Rozkład Jazdy (HRJ) stanowi istotny krok w kierunku liberalizacji rynku przewozów kolejowych w Polsce.
Konsultacje będą prowadzone w drugiej połowie 2024 r. Na specjalnej stronie internetowej HRJ będzie można zapoznać się z założeniami dla oferty przewozowej w rozkładzie jazdy 2034/2035, a więc po wybudowaniu m.in. linii Y Warszawa – Łódź – Wrocław / Poznań).
HRJ jest cyklicznym rozkładem jazdy pociągów pasażerskich, opartym na stałych liniach komunikacyjnych. Dzięki niemu połączenia kolejowe zostaną dobrze zaplanowane i stworzą spójny system zapewniający przewidywalność i łatwe przesiadki. W HRJ przyjęty zostanie gwarantowany standard oferty przewozowej, co oznacza odpowiednio dużą częstotliwość kursowania pociągów oraz ich rozłożenie w dobie i w trakcie roku. Przyjęte rozwiązania powinny być stabilne, czytelne dla pasażera i nie wymagające częstych zmian.
HRJ wdroży koncepcję dostępu do krajowego systemu kolei dalekobieżnej z każdego powiatu (bezpośrednio, koleją regionalną, autobusem dowozowym). W trakcie konsultacji projektu wspólnie z marszałkami województw zostanie określona odpowiedzialność za kolejowe lub autobusowe połączenia dowozowe.
– W grudniu 2030 r. wygasa bieżąca umowa dotycząca świadczenia usług publicznych (PSC – Public Service Contract) z PKP Intercity w ramach przewozów dalekobieżnych. Strony, z którymi Ministerstwo Infrastruktury zawrze kolejną umowę na ich świadczenie, zostaną wyłonione w konkurencyjnych przetargach. Dzięki zaawansowanemu równolegle procesowi inwestycyjnemu, chcemy zwiększyć liczbę połączeń obsługiwanych w pełni komercyjnie, czyli bez dopłat ze strony państwa. Umożliwi to konkurencję między przewoźnikami, a co za tym idzie presję na obniżenie cen biletów w najszybszych pociągach. Cieszę się, że dzięki wspólnej pracy ekspertów z Ministerstwa Infrastruktury, CPK i PKP PLK, powstaje narzędzie niezbędne do znaczącego usprawnienia rynku pasażerskich przewozów kolejowych w Polsce – mówi wiceminister infrastruktury Piotr Malepszak.
HRJ będzie stanowił niezbędne narzędzie do liberalizacji rynku przewozów kolejowych w Polsce i jednocześnie bazę dla organizatora przewozów pozwalającą na stworzenie precyzyjnego planu transportowego dla krajowych i międzynarodowych przewozów dalekobieżnych. Na bazie HRJ uruchomione zostaną przetargi na wybór operatorów dla przewozów dotowanych (PSO – Public Service Obligation) w ramach kontraktów wieloletnich oraz przydzielona zostanie przepustowość dla przewozów komercyjnych na liniach konwencjonalnych i dużych prędkości. W rezultacie w grudniu 2030 r. uruchomiony zostanie cykliczny rozkład jazdy, który zapewni większą dostępność pociągów, dogodne ich ze sobą skomunikowanie oraz niższe ceny biletów.
– Nawet najlepszy teoretyczny model nie sprawdzi się, jeśli nie zostanie zweryfikowany przez praktyków. Dlatego w ramach projektu HRJ przewidziane zostały szerokie konsultacje, do których zaproszeni są zarówno pasażerowie, jak też branża: organizatorzy transportu i przewoźnicy. Konsultacje obejmą założenia dla rozkładu jazdy, nowe zasady organizacji rynku w zakresie obowiązku świadczenia usług publicznych i przewozów komercyjnych oraz rozwiązania w zakresie alokacji przepustowości. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom, w trakcie procesu konsultacji udostępnimy szczegółowe dane analityczne opracowane na bazie prognozy ruchu stworzonej w PMT – mówi dr Filip Czernicki, prezes spółki CPK.
Prace nad projektem HRJ trwają od 2022 r., a prognoza ruchu pasażerskiego na lata 2031-2040, na podstawie, której zaplanowano układ połączeń dalekobieżnych, opracowana została przy pomocy Pasażerskiego Modelu Transportowego (PMT), a następnie przeprowadzona została jej ewaluacja za pomocą Zintegrowanego Modelu Ruchu (ZMR) opracowanego przez CUPT.
– Horyzontalny Rozkład Jazdy pozwoli nam przygotować się do wdrożenia dyskutowanego obecnie projektu unijnego, tzw. rozporządzenia o zarządzaniu przepustowością. Jej strategiczne planowanie, do którego zobowiązane zostaną PKP PLK, będzie wykonywane w oparciu o HRJ – podkreśla Michał Gil, członek zarządu PKP PLK.
Projekt HRJ realizowany jest wspólnie przez Ministerstwo Infrastruktury (odpowiedzialne m.in. za segment PSO oraz ramy funkcjonowania rynku kolejowego w Polsce), PKP PLK, zarządcę infrastruktury kolejowej w Polsce (odpowiedzialnego za alokację przepustowości i umowy ramowe z przewoźnikami), CPK (odpowiedzialny za koordynację prac merytorycznych nad HRJ oraz budowę nowych linii dużych prędkości w Polsce), CUPT (odpowiedzialne za wsparcie merytoryczne projektu) przy współpracy z UTK (dbającym o to, aby proces przygotowania HRJ nie dyskryminował żadnego zainteresowanego podmiotu).